W naszym organizmie nieprzerwanie zachodzą reakcje chemiczne i biologiczne, które mają na celu utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej, czyli homeostazy.
Utrzymanie homeostazy naszego organizmu, zapewnia nam dobre samopoczucie, energie, ale przede wszystkich zabezpiecza nas przed poważnymi chorobami. Równowaga kwasowo-zasadowa wyrażona jest przez odpowiednie PH krwi. Przyjmuje się, że prawidłowe PH krwi znajduje się w przedziale 7,35-7,45. Powyżej tej skali, mówimy o alkalozie, czyli nagromadzeniu zasad. Zakwaszenie organizmu, czyli acydemia lub kwasica, występuje w sytuacji, gdy PH krwi jest niższe niż 7,35. Proces utrzymania odpowiedniego PH naszej krwi, to nic innego, jak odpowiednia regulacja stężenia jonów wodorowych (H+). Im większe stężenie jonów wodorowych, tym niższe PH krwi i tym większe prawdopodobieństwo pojawienia się kwasicy.
Nasz organizm naturalnie został wyposażony w mechanizmy, które regulują stężenie jonów wodorowych, są to: bufory ustrojowe, układ wydalniczy nerek i układ oddechowy.
Pierwszym mechanizmem jaki jest uruchamiany są bufory ustrojowe. Oznacza to, że jeżeli w surowicy krwi pojawi się zbyt wysokie stężenie H+, nasz organizm uwolni zasady, które zneutralizują kwaśny odczyn.
Mechanizmem, który uruchamiany jest w drugiej kolejności, to układ oddechowy. Substancje kwasotwórcze powstają w trakcie transportu dwutlenku węgla z tkanek do płuc i są usuwane przez płuca.
Kolejnym elementem ubocznym przemian metabolicznych są kwas siarkowy i fosforowy. Związki te dostarczane są przez codzienną dietę. Aby usunąć siarczany i fosforany, uruchomiany jest trzeci układ wydalniczy. Mowa tu o nerkach.
Jest wiele chorób i czynników, które wpływają na pojawienie się kwasicy- acydozy i obniżenia PH krwi poza normy. Kwasica pojawia się wtedy, gdy nerki lub płuca nie są w stanie utrzymać odpowiedniego balansu we krwi.
Wyróżnia się 2 rodzaje acydozy:
1. Oddechowa
2. Metaboliczna
Kwasica oddechowa pojawia się w momencie, gdy płuca nie są w stanie wydalić odpowiedniej ilości dwutlenku węgla. Następuje wzrost poziomu parcjalnego stężenia dwutlenku węgla- PCO2. PCO2 to jeden z pomiarów wykonywanych w celu określenia wydolności oddechowej organizmu. Badanie wykonuje się poprzez pobranie krwi z tętnicy.
Czynniki chorobowe, które przyczyniają się do kwasicy w surowicy krwi to m.in. odma płuca, zwłóknienie tkanki płucnej, nowotwory, astma i rozedma; problemy z układem nerwowym, nieprawidłowa budowa klatki piersiowej oraz urazy klatki piersiowej. Na te stany chorobowe nie mamy bezpośredniego wpływu, ale pozostałe czynniki takie jak: nadużywanie środków antydepresyjnych, otyłość, nadużywanie alkoholu, możemy kontrolować.
Kwasica oddechowa powoduje poważne komplikacje w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Zmiany widoczne są w mózgu, ale także dochodzi do spadku kurczliwości mięśnia sercowego. Może dojść do rozszerzenia naczyń mózgowych, wieńcowych. Do objawów, które sami możemy zaobserwować należy drżenie rąk, bóle głowy, senność.
Kwasica metaboliczna pojawia się, gdy nerki nie są w stanie wydalić określonej ilości jonów wodorowych (H+). Następuje wzrost H+ we krwi. Acydoza metaboliczna charakteryzuje się obniżeniem stężenia kwasu węglowego (wodorowęglanu) we krwi, obniżeniem parcjalnego stężenia dwutlenku węgla oraz niskim poziomem PH krwi. Forma ostrej kwasicy metabolicznej jest wynikiem nadprodukcji kwasów organicznych (ketonowych) oraz kwasu mlekowego.
Ostry stan acydozy może przyczynić się do chorób serca, zaburzeń rytmu pracy serca, degeneracji mięśni. Negatywnie wpływa także na metabolizm kostny.
Bezpośredni wpływ na pojawienie się acydozy metabolicznej mają takie jednostki chorobowe jak: cukrzyca typu II, nadczynność tarczycy, ciężkie niedotlenienie, upośledzenie pracy nerek. Kolejnymi czynnikami jest głodówka, choroba alkoholowa, nadmierne przyjmowanie leków, a także biegunki.
Oczywiście ogromy wpływ ma także sposób odżywiania, czyli przyjmowanie pokarmów kwasotwórczych. Do pokarmów, które zakwaszają nasz organizm należą:
1. Produkty zbożowe: pieczywo mieszane, mąki, kasze, makarony.
2. Jajka
3. Produkty mięsne: mięso, ryby, wędliny
4. Tłuszcze zwierzęce: smalec, tłuszcz drobiowy, masło, śmietana
5. Tłuszcze roślinne: oleje, margaryny
6. Cukier i słodycze: cukier, ciasta, ciasteczka, cukierki, czekolada, dżemy, budynie.
7. Palenie papierosów
Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego zdefiniowali główne czynniki zakwaszające organizm. Należą do nich:
– mleko
– piwo
– gazowane napoje słodzone
– kawa i herbata
Objawy kwasicy metabolicznej
Osoby, których gospodarka kwasowo-zasadowa została zachwiana, najczęściej skarżą się na zaburzenia oddychania. Objawia się to przyspieszonym oddechem (oddech Kussmaula, czyli tzw. szybki oddech) oraz zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Cześć chorych uskarża się na przyspieszone bicie serca i podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi. Mogą pojawić się objawy odwodnienia, nudności i wymioty.
Objawy acydozy to:
– problemy z układem pokarmowym (wrzody żołądka i dwunastnicy, zaparcia, uczucie pełności, wzdęcia, choroby pęcherzyka żółciowego)
– osteoporoza, reumatyzm, łamliwość kości, zapalenie stawów, dna moczanowa
– kamienie nerkowe, nadwaga, cukrzyca
– nadciśnienie tętnicze
– problemy skórne. Pojawiają się zmarszczki, skóra jest wysuszona. Pojawiają się ciemne cienie pod oczami, trądzik oraz krosty
– wypadanie włosów, łamliwość paznokci.
Zakwaszony organizm nie jest w stanie poprawnie funkcjonować. Spadek energii, notoryczne zmęczenie, problemy ze snem, to tylko część problemów, jakie możemy zauważyć. Często pojawia się także depresja.
Skutki zakwaszenia sią bardzo poważne i w żadnym wypadku nie można ich bagatelizować. W skrajnych przypadkach mogą doprowadzić nawet do śmierci.
Jak zapobiegać i jak leczyć kwasice?
Należy bezwzględnie pożegnać się z paleniem papierów. Takie używki jak kawa, herbata, alkohol należy znacznie ograniczyć. W pierwszych 3 tygodniach leczenia, powinno się z nich zrezygnować, a następnie spożywać z niewielkich ilościach.
Do codziennego jadłospisu należy wprowadzić produkty, które działają alkalizująco:
1. Warzywa i owoce.
Zasada mówi, że codziennie powinniśmy spożywać 5 porcji warzyw i owoców, tj. około 1 kg. Przy czym w 70% to warzywa, a owoce w 30%. Należy zmienić sposób myślenia i dodawać warzywa do każdego posiłku. Wystarczy surowa marchewka, pieczone ziemniaki, surówka z buraczków, bądź barszcz z warzywami.
2. Pełnoziarniste produkty.
Jeżeli nie jesteśmy w stanie całkowicie zrezygnować z jasnego pieczywa, ograniczmy je do jednego posiłku.
Staraj się jeść pełnoziarniste makarony.
3. Słodycze.
Niestety, są one jedną z głównych przyczyn problemów z kwasicą. Wyeliminuj je z diety. Przesteruj swój umyśl na owoce. Daktyle, morele są świetnym źródłem witamin i mikroelementów, a dodatkowo są słodkie.
5. Ruch.
Staraj się uprawić sport. Wybierz, to co sprawia Ci przyjemność. Zwykły marsz, dotleni nasz organizm i uruchomi procesy usuwania toksyn.
6. Woda
Świetna byłaby woda zasadowa. Jednak z powodu wysokiej ceny, nie każdy może sobie pozwolić na jej kupno. To nic. Wypijaj 2 litry wody mineralnej każdego dnia. Pij pomiędzy posiłkami, małymi łykami.
Do produktów, które działają zasadowo należą:
1. Chude mleko, twaróg
2. Warzywa i owoce bogate w wit. C (kapusta, kalafior, brukselka, pomidory, porzeczki, jagody, truskawki, pomarańcze, cytryny, owoce róży)
3. Warzywa i owoce bogate w karoten (sałata, szpinak, dynia, marchew, morele, brzoskwinie, banany, arbuz, koperek, szczypiorek)
4. Inne warzywa i owoce (ogórki, por, seler, jabłka, rzodkiewka, winogrona, czereśnie, winogrona).
5. Warzywa strączkowe (fasola, groch, soczewica, bób).
Jak widać powyżej jest cała grupa produktów, które działają alkalizująco. Jeżeli wybierasz mięso na obiad, dodaj porcję warzyw.
Zacznij przygotowywać warzywne pasty na kanapki, warzywne gulasze, potrawki. Piecz warzywa korzennie, jak marchew, buraki, pietruszkę, selera, z dodatkiem oliwy i ziół.
Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że problemy z koncentracją, ciągłe zmęczenie i rozdrażnienie, a nawet problemy ze zrzuceniem wagi, mogą być przyczynami zakwaszenia.
Starajmy się równoważyć produkty, które codzienne spożywamy, aby zachować równowagę kwasowo-zasadową. Nie można oczywiście kompletnie zrezygnować z mięsa, ryb, kasz, ponieważ dostarczają nam niezbędne substancje do życia. Można jednak zapamiętać, aby do każdego posiłku dodawać warzywa. Wypijać wodę i wprowadzić ruch do naszego planu dnia.